Trước làn sóng sa thải hàng loạt người trẻ cần làm gì?
Đầu năm 2025, thị trường lao động chứng kiến làn sóng cắt giảm nhân sự trên diện rộng, đặc biệt trong các ngành công nghệ và ngân hàng. Ngay cả khu vực nhà nước tại Việt Nam cũng thực hiện tinh giản bộ máy. Làn sóng sa thải này không chỉ tác động đến người lao động hiện tại mà còn gia tăng lo lắng cho nhiều bạn trẻ về tương lai nghề nghiệp của họ.
Dear Our Community đã có cuộc trò chuyện với chị Lưu Thanh Huyền – sáng lập và điều hành VOCO (Vietnam Online Career Orientation Center), người có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực hướng nghiệp và kết nối doanh nghiệp với ứng viên trẻ.
Làn sóng sa thải: Khi doanh nghiệp điều chỉnh về lại quỹ đạo
Trong những năm gần đây, nhiều tập đoàn lớn trong lĩnh vực tectech như Meta (Facebook), Google, Microsoft, Shopee, Lazada ... đã tiến hành cắt giảm nhân sự, ngay cả ở những vị trí trước đây vốn ổn định. Theo chị Huyền, hiện tượng này là chiến lược “right-sizing” – tức là các công ty điều chỉnh lại quy mô nhân sự sau giai đoạn tăng trưởng nóng trong đại dịch. Nhiều doanh nghiệp từng tuyển dụng ồ ạt để đáp ứng nhu cầu ngắn hạn, nhưng khi thị trường trở lại trạng thái bình thường, họ cần tối ưu hóa nguồn lực để đảm bảo hiệu quả vận hành.
Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp đang tăng tốc và nghiêm túc nâng cao hiệu suất để nâng cao năng lực cạnh tranh. Điều này đòi hỏi một lực lượng lao động linh hoạt, hiệu suất cao hơn và có khả năng thích nghi với các công nghệ mới.
Không chỉ những người đã đi làm lâu năm mới chịu tác động từ làn sóng cắt giảm, mà cả sinh viên mới tốt nghiệp cũng đang gặp khó khăn hơn trong việc tìm việc làm. Các công ty ngày càng thận trọng hơn khi tuyển dụng, đòi hỏi ứng viên không chỉ có bằng cấp mà còn phải có kinh nghiệm thực tế và kỹ năng phù hợp.
“ Các vị trí thực tập hoặc entry-level ngay sau khi ra trường ngày càng có yêu cầu cao hơn đặc biệt là yêu cầu về kinh nghiệm, trải nghiệm, kỹ năng liên quan. Nếu bạn chưa từng tham gia dự án thực tế hay hoạt động ngoại khóa liên quan, cơ hội sẽ rất hạn chế.”
“Trong nguy có cơ” - Làm sao để tận dụng cơ hội?
Dù thách thức là rõ ràng, nhưng theo chị Huyền, đây cũng là một cơ hội để người trẻ nâng cao giá trị bản thân. Những người biết tận dụng công nghệ và thích nghi nhanh sẽ có lợi thế. AI và tự động hóa có thể thay thế nhiều công việc truyền thống, nhưng đồng thời cũng tạo ra những ngành nghề mới. Theo báo cáo của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, đến năm 2030, khoảng 92 triệu việc làm có thể bị mất đi do tự động hóa, nhưng cũng sẽ có khoảng 170 triệu việc làm mới xuất hiện trong các lĩnh vực như dữ liệu, trí tuệ nhân tạo, và công nghệ bền vững.
Vậy người trẻ nên làm gì?
Chủ động học hỏi và thích nghi với công nghệ: Những người biết sử dụng AI sẽ thay thế những người không biết, chứ không phải AI thay thế con người. Hiểu và ứng dụng công nghệ vào công việc sẽ giúp bạn tạo ra lợi thế.
Xây dựng tư duy linh hoạt và khả năng giải quyết vấn đề: Nhà tuyển dụng hiện nay không chỉ cần người giỏi chuyên môn mà còn đánh giá cao những cá nhân có thể thích nghi và sáng tạo để giải quyết vấn đề trong mọi tình huống.
Mở rộng network và tham gia các hoạt động thực tế: Kinh nghiệm không nhất thiết phải đến từ một công việc full-time. Bạn có thể tham gia dự án, cuộc thi hoặc làm tình nguyện viên để tích lũy trải nghiệm thực tế.
“Có những công việc biến mất, nhưng cũng có những công việc mới xuất hiện. Quan trọng là bạn có đang sẵn sàng để nắm bắt những cơ hội đó hay không.”
Green Jobs và cơ hội nghề nghiệp bền vững
Bên cạnh công nghệ, một xu hướng quan trọng khác đang phát triển mạnh mẽ là các công việc liên quan đến phát triển bền vững (Green Jobs). Ngày càng nhiều doanh nghiệp tích hợp ESG (Environmental, Social, and Governance) vào chiến lược phát triển, từ đó tạo ra nhu cầu tuyển dụng lớn trong các lĩnh vực như năng lượng tái tạo, nông nghiệp sạch, và các ngành công nghiệp xanh. “Trước đây, phát triển bền vững chỉ được xem như một phần của CSR (trách nhiệm xã hội doanh nghiệp), nhưng bây giờ nó đã trở thành cốt lõi trong hoạt động kinh doanh. Điều này mở ra rất nhiều cơ hội cho người trẻ có đam mê với lĩnh vực này.”
Để có cơ hội trong lĩnh vực này, điều quan trọng nhất vẫn là sự chủ động học hỏi. Ngay cả khi bạn không học đúng chuyên ngành, vẫn có thể tích lũy kinh nghiệm qua các dự án thực tế hoặc khóa học bổ trợ.
Theo chị Huyền, bên cạnh chuyên môn, người trẻ cần tập trung phát triển những kỹ năng sau:
Giải quyết vấn đề (Problem-solving): Không chỉ là làm theo hướng dẫn, mà cần có tư duy phản biện và sáng tạo để đưa ra giải pháp tối ưu.
Tìm hiểu và cập nhật thông tin: Hiểu về các xu hướng mới, biết cách áp dụng các công cụ và công nghệ vào công việc.
Kỹ năng số: Không nhất thiết phải là chuyên gia công nghệ, nhưng biết cách sử dụng AI, phân tích dữ liệu và làm việc với các nền tảng số sẽ giúp bạn có lợi thế lớn.
Kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm: Biết cách truyền đạt ý tưởng và phối hợp với đồng nghiệp sẽ giúp bạn phát triển bền vững trong công việc.
Với những bạn trẻ còn loay hoay chưa biết bắt đầu từ đâu, chị Huyền nhấn mạnh rằng bước đầu tiên là tự nhìn nhận lại bản thân: “Bạn có gì để bán? Nếu bạn muốn có công việc tốt, hãy nghĩ xem mình đang sở hữu những kỹ năng và kinh nghiệm nào. Nếu chưa có gì, hãy bắt đầu từ những điều nhỏ nhất: học hỏi, tham gia dự án, làm tình nguyện, tham gia xternship, internship, networking.”
Hãy ngừng lo lắng về thị trường lao động và bắt đầu hành động. Cơ hội luôn ở đó, chỉ là bạn có đủ sẵn sàng để nắm bắt hay không.
Chân Mộc.
Comments